Vaccin di truyền không ảnh hưởng lên bộ gen người – TS.BS Trần Bá Thoại

VACCIN DI TRUYỀN KHÔNG ẢNH HƯỞNG LÊN BỘ GEN NGƯỜI

   GENE ENGINEERING VACCINES CANNOT MUTATE HUMAN DNA GENOME 

 

                                                                               TS.BS Trần Bá Thoại               

Hội Nội tiết & Đái tháo đường Việt Nam

 

Lời giới thiệu

Bệnh Coronavirus-19 còn gọi là COVID-19 (Coronavirus Disease 2019) do Coronavirus 2 gây ra hội chứng suy hô hấp cấp tính nghiêm trọng còn gọi là SARS-CoV-2 (Severe Acute Respiratory Syndrome Coronavirus 2) đã được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) chính thức công bố khẩn cấp về sự bùng phát của đại dịch này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình trạng sức khỏe cộng đồng với số người bệnh bị lây nhiểm COVID-19 cho đến nay đã lên đến hàng trăm triệu người và số bệnh nhân tử vong cũng hàng triệu người trên toàn thế giới. Dịch bệnh COVID-19 không những đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt xã hội mà còn tác động sâu đậm đến tâm thần kinh mọi tầng lớp nhân dân trên thế giới.

Trong khi chúng ta đã và đang áp dụng mọi biện pháp dự phòng nhằm hạn chế lây lan của Virus nhưng không thể nào ngăn cản hoàn toàn sự bùng phát của dịch bệnh do tính phức tạp của căn bệnh này với nhiều biến thể nguy hiểm. Vì thế các nhà khoa học ngày đêm đã miệt mài nghiên cứu nhằm đưa ra các phương thức dự phòng và điều trị bệnh tốt nhất và hiệu quả nhất trong số đó sự phát minh các loại Vaccin phòng chống COVID 19 là một trong vũ khí quan trọng trong chiến lược dự phòng và ngăn chận đại dịch trước mắt và lâu dài.

Nhằm giải đáp một số quan tâm cũng cung cấp một số thông tin liên quan đến phân loại, cơ chế tác dụng, đặc trưng và lợi ích của các loại Vaccin đang sử dụng trên thế giới trong phòng chống đại dịch COVID 19. Tôi xin giới thiệu đến quý độc giả bài viết : ”VACCIN DI TRUYỀN KHÔNG ẢNH HƯỞNG LÊN BỘ GEN NGƯỜI ” của TS.BS Trần Bá Thoại để quý đồng nghiệp tham khảo.

.

    Tổng biên tập website DEMACVN.COM

                                                                                     GS.TS.Nguyễn Hải Thủy         

 

1. LỜI MỞ ĐẦU

Việc nhanh chóng phát triển và phê duyệt các vaccin ngừa COVID-19, đặc biệt việc phát triển đột phá các vaccin mRNA của Pfizer-BioNTech và Moderna đã được các nước Âu-Mỹ hết sức ca ngợi.  Tuy nhiên vẫn còn nhiều tranh cải đặc biệt một số chính trị gia và các nhóm chống biến đổi gen tiếp tục không chấp nhân và tuyên bố công khai là sẽ không sử dụng loại vaccin này. Đặc biệt, sau khi TS. Carrie-Madej, D.O ( Mỹ)  lên videoclip nhận định rằng Vaccin mRNA có thể thay đổi bộ gen của con người [1]. Thực hư của chuyện này thế nào? Vaccin mRNA có làm thay đổi, đột biến gen người hay không ? đó là những vấn đề chúng ta cần tham khảo các thông tin dưới đây.

 

2. BIẾN ĐỔI GENE LÀ GÌ?

Biến đổi gen (genetic modification) là quá trình làm thay đổi cấu trúc gen của một sinh vật.  Trong tự nhiên, biến đổi gen đã được thực hiện gián tiếp từ hàng nghìn năm bằng cách nhân giống cây trồng và vật nuôi có kiểm soát hoặc có chọn lọc. Công nghệ sinh học hiện đại đã làm cho việc nhắm mục tiêu một gen cụ thể trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn để thay đổi sinh vật chính xác hơn thông qua kỹ thuật di truyền được gọi là công nghệ gen (genetic engineering). 

Sinh vật biến đổi gen (genetically modified organism, GMO) được gọi tên là “đã sửa đổi” (modified) hay “được thiết kế” (engineered), trong số đó có ba công nghệ biến đổi gen trong y học :

DNA tái tổ hợp (recombinant DNA)

Đây là công nghệ cắt và chuyển một đoạn DNA từ sinh vật này sang sinh vật khác được Herbert Boyer và Stanley Cohen, ĐH California, San Francisco và ĐH Stanford thực hiện lần đầu năm 1973, giữa hai chủng vi khuẩn. Năm sau, 1974, Beatrice Mintz và Rudolf Jaenisch, Mỹ lần đầu đưa vật liệu di truyền ngoại lai vào phôi chuột.

Chỉnh sửa gen (gene editing) theo công nghệ CRISPR (Clustered regularly interspaced short palindromic repeats)

Đây là công nghệ “cắt dán”, chỉnh sửa gen đang được chuyên gia nghiên cứu tìm kiếm các phương pháp chữa trị ung thư và chỉnh sửa các bệnh gây ra do rối loạn đoạn DNA đơn lẻ.

Liệu pháp tế bào gốc : cũng có thể sử dụng kỹ thuật di truyền để tái tạo các mô bị tổn thương, như trong đột quỵ, nhồi máu cơ tim.

3. VACCIN COVID-19 BIẾN ĐỔI GEN

Ba nhóm vaccin ngừa COVID-19 có sử dụng công nghệ biến đổi gen là:

VACCINE TIỂU ĐƠN VỊ TÁI TỔ HỢP (recombinant subunit)

Các tiểu đơn vị kháng nguyên trong các vaccin này được tái tổng hợp nhờ vào công nghệ gen (genetic engineering).  Dù các vaccin tái tổ hợp được chứng minh về an toàn và hiệu quả, nhưng vì được cấu tạo từ một kháng nguyên duy nhất, vaccin đơn giá, nên đáp ứng miễn dịch không cao. Ngoài ra, vaccin tiểu đơn vị tái tổ hợp đòi hỏi giữ ở mức độ tinh khiết cao nên giá thành đắt hơn.

* VACCINE VECTƠ VIRUS (viral vector)

Các virus dùng ở đây được tạo ra bằng cách sử dụng các kỹ thuật biến đổi gen. Ví dụ Vaccin của AstraZeneca sử dụng một loại Adeno virus vô hại đã được biến đổi gen để có chứa các gen của SARS-CoV-2, khi được tiêm chủng chúng sẽ vào sử dụng tế bào người tạo ra các protein gai S (Spike protein) kích thích hệ thống miễn dịch tạo kháng thể chống lại sự xâm nhiễm coronavirus trong tương lai.

* VACCINE mRNA

Hai loại vaccin của công ty Pfizer-BioNTech và Moderna sản xuất với kỹ thuật đột phá đặc biệt, đó là kỹ thuật tổng hợp nhân tạo ra các mRNA.  Bình thường, tế bào cơ thể có những enzyme nuclease nhằm phá hủy được các nucleic acid ngoại lai xâm nhập như các DNA, RNA của virus, vi khuẩn, tế bào lạ.. Nhưng, các mRNA tổng hợp nhân tạo trong loại vaccin này có chứa các base N analogue, các base N tương tự, ví dụ như Guanine được methyl hóa, Uridine được thay thế bằng N1 Methylpseudouridine.

Nhờ các biến đổi gene này, Vaccine mRNA không bị các endonuclease của tế bào phân hủy. Và để mRNA được ribosome dịch mã tổng hợp ra protein S rất giống protein S tự nhiên của SARS-CoV-2 thì các codon cũng như đuôi Poly A của mRNA cũng phải được tối ưu hóa.

Ngoài ra, các phân tử mRNA tổng hợp nhân tạo được bọc trong các hạt nano lipid (lipid nano particle) được ion hóa để dễ dàng đi qua màng tế bào nhờ cơ chế nội bào tự nhiên.   Sau khi vào tế bào chất, vaccin mRNA được các Ribosome của tế bào nằm sẵn trên lưới nội sinh dịch mã tổng hợp nên các protein S đưa ra ngoài tế bào và kích thích hệ miễn dịch.

 4. VACCIN DI TRUYỀN KHÔNG GÂY ĐỘT BIẾN GENE

Tra cứu, tìm hiểu kỹ chúng ta thấy rằng, quy trình phát triển ba loại vaccin COVID-19 có sử dụng công nghệ biến đổi gen đều không có tác động gì lên chuỗi DNA của nhiễm sắc thể, bộ gene, ở trong nhân tế bào. Đặc biệt, vaccin mRNA chỉ hoạt động trong tế bào chất, phối hợp với các ribosome  trên lưới nội sinh dịch mã để tổng hợp nên các protein S rồi đưa đưa ra ngoài tế bào đến kích thích hệ miễn dịch sinh kháng thể.  Do đó, dựa trên các bằng chứng khoa học có thể khẳng định rằng, các Vaccin công nghệ di truyền này không thể làm thay đổi cũng như đột biến bộ gen của người sau khi được tiêm chủng.

5. BÀN LUẬN

  Trong tự nhiên, hàng ngàn năm trước đây, con người đã thực hành biến đổi gen gián tiếp bằng cách nhân giống cây trồng và vật nuôi có kiểm soát và  chọn lọc. Trên thế giới, GMOs đã được đưa vào sử dụng từ thập niên 90 của thế kỷ trước, như đậu nành, bắp ngô, cải dầu và dầu hạt bông.  Đến năm 2006, mới có nghiên cứu gắn gen của giun tròn vào lợn để tăng khả năng tạo  omega-3 acid và biến đổi gen để lợn tăng hấp thu phospho trong thực phẩm… Và danh sách GMO ngày nay đã khá dài: đậu nành, bắp ngô, dầu hạt bông, rau alfalfa, đu đủ Hawai, cà chua, khoai tây, khoai sọ, cải dầu, mía, củ cải đường, lúa gạo, nhộng tằm…Diện tích nuôi trồng GMO, kể từ năm 1997 đến nay đã tăng lên gần 100 lần, từ 17.000 km2 đến 1.340.000 km2.

Trước đây, Sinh vật biến đổi gen (SVBĐG) chủ yếu ở Bắc Mỹ, gần đây phát triển nhanh chóng ở nước chậm phát triễn và đang phát triển. Thực phẩm biến đổi gen (TPBĐG) toàn thế giới đã tăng đến 95%. Mỹ (46%), Brasil (16%), Argentina (15%), Ấn độ (6%), Canada (6%), Trung Quốc (3%), Paraguay (2%) và Nam Phi (2%). Ở Mỹ, ba phần tư fast food có TPBĐG, đặc biệt 93% đậu nành, 93% bông, 86% bắp ngô và 95% củ cải đường là loại biến đổi gen.

Trong y khoa, với tình hình bệnh đái tháo đường ngày gia tăng như bệnh dịch, để đảm bảo cung cấp đầy đủ insulin điều trị hiện nay chúng ta đang dùng là các loại insulin analog, một GMO, được sản xuất nhờ công nghệ gen di truyền hay biến đổi gen. Nhờ công nghệ gene chúng ta mới có nhiều loại insulin như cực nhanh, nhanh, chậm, hốn hợp để sử dụng đúng tình trạng lâm sàng cho người bệnh.

Hiện nay, việc chỉnh sửa gen với công nghệ “cắt dán” CRISPR, các nhà  nghiên cứu đang tìm kiếm các phương pháp chữa trị các bệnh di truyền rối loạn đoạn DNA đơn lẻ, và các bệnh ung thư. Liệu pháp tế bào gốc cũng sử dụng kỹ thuật di truyền để tái tạo các mô bị tổn thương, như trong đột quỵ, nhồi máu cơ tim.    

Trong ba loại Vaccin công nghệ gen, Vaccin ‘vector virus’ đúng là một sinh vật biến đổi gen GMO thật sự. Các vaccin vectơ virus này  adenovirus 5, 26 là virus gây cảm lạnh thông thường, làm phương tiện đưa chuỗi gen vào tế bào con người. Các Adenovirus đã ghép nối cùng một chuỗi gen protein S của nCoV. Do đó, tiêm vaccin loại này đồng nghĩa là đưa một loại virus biến đổi gen, một GMO vào cơ thể.

Chúng ta cần phân biệt, Vaccin vectơ virus với Vaccin sống giảm độc lực, như Vaccin Sabin ngừa bệnh bại liệt: virus sống giảm độc lực hiếm khi nhưng có thể đột biến và trở thành hoạt động gây bệnh, còn các Adenovirus trong Vaccin vector virus vì đã được sửa đổi gen không thể nhân lên, gây bệnh hoặc tích hợp vào DNA con người.

Các mRNA “biến đổi” trong vaccine Pfizer-BioNTech và Moderna chỉ hoạt động trong trong tế bào chất, không bao giờ xâm nhập vào nhân tế bào nên không thể tương tác với DNA, nhiễm sắc thể, bộ gen, và cũng không gây ra bất kỳ thay đổi gen nào cả trong cơ thể con người.

6.KẾT LUẬN

Các vaccin biến đổi gen, đặc biệt Vaccin mRNA đang mở ra nhiều triển vọng, hứa hẹn để dự phòng COVID-19 hiện tại và ngay cả những bệnh dịch khác trong tương lai. Các nhà khoa học đã chứng minh các Vaccin công nghệ gen này hoàn toàn không ảnh hưởng gì lên bộ gen của con người. Hy vọng những nhà khoa học phát minh ra công nghệ mRNA này là những vị cứu tinh của nhân loại sẽ được đề xuất giải Nobel Y Sinh năm sắp tới.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1] Nhận định của tiến sỹ Carrie Madej về vaccine Covid-19.
https://rumble.com/vhymrp-dr.-carrie-madej-d.o-nhn-nh-tingvit.html?fbclid=IwAR2d8rF0FKAxg0pccoaZ_t5FPl1YCndUAZlgi5njw0gEBJdvj17d wt2tz6Q
[2] What is genetic modification? https://www.livescience.com/64662-genetic-modification.html
[3] CRISPR https://en.wikipedia.org/wiki/CRISPR
[4] Thực phẩm biến đổi gen: tốt hay xấu, lợi hay hại ?
https://ykhoahue13.wordpress.com/2014/12/10/thuc-pham-bien-doi-gen-tot-hay-xauloi-hay-hai-ts-tran-ba-thoai/
[5] Thực phẩm biến đổi gene: hiện đại, tất yếu, nên chấp nhận
https://dantri.com.vn/suc-khoe/thuc-pham-bien-doi-gen-hien-dai-tat-yeu-nen-chapnhan-2015110412130463.htm
http://www.baodienbienphu.info.vn/ban-in/suc-khoe/129437/thuc-pham-bien-doi-genhien-dai-tat-yeu-nen-chap-nhan-
[6] Điều trị đái tháo đường thành công là nhờ công nghệ biến đổi gen https://dantri.com.vn/suc-khoe/dieu-tri-dai-thao-duong-thanh-cong-la-nho-cong-nghebien-doi-gen-20151110161317392.htm
[7] Insulin công nghệ gene (gene engineering insulin)
https://cvdvn.net/2016/06/23/dieu-tri-dai-thao-duong-thanh-cong-la-nho-cong-nghebien-doi-gen/
[8] COVID-19 vaccines & genetic modification
https://www.openaccessgovernment.org/covid-19-vaccines-geneticmodification/112020/
[9] Genetically engineered vaccines: an overview https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/9514708/
[10] Some COVID-19 vaccine using genetic engineering
https://allianceforscience.cornell.edu/blog/2020/12/yes-some-covid-vaccines-usegenetic-engineering-get-over-it/
[11] Fact Check-COVID-19 vaccines do not take away the human rights of recipients https://www.reuters.com/article/factcheck-vaccine-gmo-idUSL1N2LH395
[12] COVID-19 vaccines have weakened the anti-GMO movement
https://www.irishtimes.com/news/science/covid-19-vaccines-have-weakened-the-antigmo-movement-1.4594120
[13] Will genetically modified vaccines make Europe rethink “Frankenfood”? https://www.marketplace.org/2021/05/03/will-genetically-modified-vaccines-makeeurope-rethink-frankenfood/
[14] Ethics and safety of GMO and non-GMO vaccines COVID-19 https://www.europarl.europa.eu/doceo/document/P-9-2020-003908_EN.html.