Hội Nội Tiết – Đái Tháo Đường Miền Trung Việt Nam Hội Nội Tiết – Đái Tháo Đường Miền Trung Việt Nam
NGHIÊN CỨU TÌNH TRẠNG RỐI LOẠN MỠ MÁU VÀ RỐI LOẠN
DUNG NẠP GLUCOSE Ở BỆNH NHÂN GAN NHIỄM MỠ KHÔNG DO RƯỢU
Đỗ Trung Quân, Vũ Thị Thu Hồng
TÓM TẮT
Mục tiêu nghiên cứu: Tình trạng rối loạn mỡ máu và rối loạn dung nạp glucose trên bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu phát hiện qua siêu âm khi đến khám tại khoa khám bệnh theo yêu cầu tại Bệnh viện Bạch Mai. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu mô tả cắt ngang 31 bệnh nhân đến khám tại khoa khám bệnh theo yêu cầu tại Bệnh viện Bạch Mai, các bệnh nhân được sang lọc uống rượu bằng bộ câu hỏi AUDIT, được làm siêu âm ổ bụng, nghiệm pháp dung nạp đường máu, làm xét nghiệm HbA1c, HDL, LDL, Cholesterol, Triglycerid, được do HA, chiều cao cân nặng, vòng bụng, vòng hông. Kết quả: Trong bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu. Kết luận:…..
Từ khóa: gan nhiêm mỡ, rối loạn mỡ máu, rối loạn dung nạp glucose
Chịu trách nhiệm chính:Đỗ Trung Quân
Ngày nhận bài: 01/4/2019
Ngày phản biện khoa học: 16/4/2019
Ngày duyệt bài: 30/4/2019
1.ĐẶT VẤN ĐỀ
Gan nhiễm mỡ không do rượu là tình trạng tích lũy tế bào mỡ > 5% trong các tế bào gan hoặc hơn 5 g trong 100g trọng lượng gan ở người tiêu thụ nhỏ hơn hoặc bằng 20 g rượu/ ngày (phụ nữ), 30 g / ngày(nam giới)[1]. Theo sô liệu Tổ chức Y tế Quốc gia Hoa Kỳ và Dinh dưỡng kiểm tra khảo sát (NHANES), từ năm 1998 – 2008 tỷ lệ gan nhiễm mỡ không do rượu trong các bệnh gan mạn tính không do rượu chiếm từ 45 – 75% và chiếm 10 – 3 % trong dân số tùy theo mỗi nước. Bệnh này ngày càng được sự quan tâm của các nhà khoa học.
Rối loạn lipid máu và rối loạn glucose máu là các yếu tố nguy cơ của bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, đồng thời bệnh lí gan nhiễm mỡ làm rối loạn này nặng hơn khó kiểm soát hơn gây ra nhiều bệnh lí nghiêm trọng như: các bệnh lí mạch vành, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não…. Do đó việc đánh giá tình trạng rối loạn lipid máu và rối loạn dung nap glucose máu trên bệnh nhân có bệnh lí gan nhiễm mỡ là cần thiết góp phần vào việc kiểm soát mỡ máu, đường máu tốt hơn và giảm tỉ lệ các bệnh lí nghiêm trọng do vấn đề này gây ra. Chính vì thế chúng tôi thực hiện đề tài nghiện cứu với mục tiêu:
- Đánh giá tình trạng rối loạn lipid máu và rối loạn dung nạp glucose trên bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu được chẩn đoán bằng siêu âm.
- Tìm hiểu một số yếu tố nguy cơ liên quan đến rối loạn lipid máu và rối loạn dung nạp glucose trên bệnh nhân gan nhiềm mỡ không do rượu.
2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
2.1. Đối tượng nghiên cứu
Chúng tối tiến hành nghiên cứu trên 31 người tới khám bệnh tại khoa khám bệnh theo yêu cầu tại Bệnh viện Bạch Mai từ T10/2018 – T12/2018
2.2. Phương pháp nghiên cứu
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.
2.2.2. Cỡ mẫu: Thuận tiện
2.2.3. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân: Siêu âm ổ bụng có gan nhiễm mỡ, loại trừ uống rượu bằng bộ câu hỏi AUDIT (AUDIT<8), làm xét nghiệm mỡ máu, nghiệm pháp dung nạp glucose.
2.2.4. Tiêu chuẩn loại trừ bệnh nhân: Bệnh nhân không đồng ý tham gia nghiên cưu, không làm siêu âm ổ bụng, siêu âm ổ bụng ko gan nhiễm mỡ, uống rượu nhiều, ĐTĐ, sử dụng thuốc gây gan nhiễm mỡ.
2.2.5. Nội dung nghiên cứu và cách thu thập số liệu:
Dùng bộ câu hỏi thu thập thông tin về đối tượng nghiên cứu.
Sử dụng bộ câu hỏi AUDIT để sàng lọc ngưới không uống rượu.
Đối tượng nghiên cứu được đo: cân nặng, chiều cao, vòng bụng, vòng hông, HA.
Đối tượng nghiên cứu được lấy máu làm xét nghiệm: Glucose, HDL, LDL, Che, TG, HbA1c, GGT bằng máy sinh hóa OLYPUS 640 tại khoa sinh hóa khoa khám bệnh theo yêu cầu Bệnh viện Bạch Mai.
Đối tượng nghiên cứu được làm nghiệm pháp dung nạp Glucose, định lượng đường máu được làm bằng may Sure Step Plus bằng phương pháp so màu.
Đối tượng nghiên cứu được làm siêu âm ổ bụng
2.2.6. Phân tích số liệu:
Sử dụng phần mềm SPSS 20 để phân tích và xử lí số liệu.
3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
3.1.1. Đặc điểm vê tuổi của đối tượng nghiên cứu:
Nhận xét: Trong số 31 bệnh nhân nghiên cứu tuổi trung bình của bệnh nhân là 52±1.53 tuổi già nhất là 69 và tuổi trẻ nhất là 28. Tuổi trung bình trong nghiên cứu của chúng tôi lớn hơn với nghiên cứu Ahmed O Almobarak với tuổi trung bình là 42.24 ± 1.5[2], điều này có thể do đặc điểm quần thể nghiên cứu của chúng tôi tiến hành người Việt Nam không có thói quen đi khám sức khỏe định kì
3.1.2. Đặc điểm giới
Nhận xét: Các đối tượng nghiên cứu chủ yếu là nữ chiếm tỉ lệ 64.5 %, trong khi nam giới chỉ chiếm 34.5 %. Đặc điểm này khác với nghiên cứu của Ahmed O Almobarak trên cộng đồng dân số Sudanese với nam: nữ là 51: 49. Điều này giải thích do ở nghiên cứu của chúng tôi loại trừ người uống rượu quá nhiều.
3.2. Tình trạng rối loạn dung nạp mỡ máu và dung nạp glucose ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu
3.2.1. Tình trạng rối loạn dung nạp glucose
Nhận xét: Trong bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu tỉ lệ giảm dung nạp glucose là 41.8%, tỉ lệ ĐTĐ là 9.7%. Tỉ lệ này tương tự với tác giả S Jimba trên dân số Nhật Bản với tỉ lệ 43%[3]
3.2.3 Tình trạng rối loạn mỡ máu ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu
Nhận xét: Tình trạng rối loạn mỡ máu ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu chủ yếu là tăng triglycerit, giảm HDL
3.3. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến tình trạng rối loạn mỡ máu và rối loạn dung nạp glucose ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu
3.3.1. Liên quan giữa rối loạn đường máu 2h sau nghiêm pháp với BMI
Nhận xét: Ở bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu có dung nạp glucose máu có 53.8% bệnh nhân bị thừa cân, béo phì. BMI không liên quan với tỉ lệ rối loạn dung nạp glucose máu với P = 0.68. Kết quả này khác với kết quả nghiên cứu Ahmed O Almobarak điều này do nghiên cứu của chúng tôi tiến hành với cỡ mẫu còn nhỏ.
3.3.2. Liên quan vòng bụng với rối loạn dung nạp glucose ở bệnh nhân GNM không do rượu
Nhân xét: Ở những bệnh nhân GNM có rối loạn dung nạp glucose vòng bụng cao(> 80 cm ở nữ, >90 cm ở nam) chiếm 61.5%, vòng bụng cao là yếu tố nguy cơ rối loạn dung nạp glucose máu với OR 1.28 kết quả này tương tự so kết quả của Trần Thị Thanh Hóa [4].
4. KẾT LUẬN
Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu thương gặp ở độ tuổi trung niên 52 ± 1.53, thường gặp ở nữ hơn ở nam. Bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu thường găp giảm dung nạp glucose tỉ lệ 41.8%, rối loạn dung nạp mỡ máu thường gặp là tăng triglycerit và giảm HDL. Vòng bụng cao (≥80cm ở nữ và ≥90 cm ở nam) là yếu tố nguy cơ với tình trạng giảm dung nạp glucose trên bệnh nhân gan nhiễm mỡ không do rượu.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
- Barbara fruci and Stefania Giuliano, Prevalance of nonalcoholic fatty liver disease in patients with type 2 diabetes mellitus. J Assoc physicians India, 2009: p. 205 – 10.
- Ahmed O. Almobarak a, et al.,Non alcoholic fatty liver disease (NAFLD) in a Sudanese population:What is the prevalence and risk factors. Arab Journal of Gastroenterology, 2014: p. 1687-1979.
- Jimba*†, et al.,Prevalence of non-alcoholic fatty liver disease and AFLD and glucose metabolism S. Jimba et al.its association with impaired glucose metabolism inJapanese adults. Diabetes UK. Diabetic Medicine, 2004(22): p. 1141–1145.
- Trần Thị Thanh Hóa,Nghiên cứu tỉ lệ kháng insulin ở bệnh nhân đái tháo đường type 2 phát hiện lần đầu có gan nhiễm mỡ ở Bệnh viện Nội tiết Trung ương. 2009.
